Dung môi là gì? Có lẽ là câu hỏi rất quen thuộc với những ai sử dụng hóa chất và làm việc ở phòng thí thí nghiệm. Vậy hiện nay có mấy loại dung môi, tính chất đặc trưng là gì, có độc hại hay không và được ứng dụng như thế nào? Mọi thắc mắc bạn sẽ được chúng tôi giải đáp chi tiết qua bài viết sau.

Dung môi là gì?

Dung môi một chất hòa tan một chất tan, tạo ra một dung dịch mới. Dung là một chất lỏng, nhưng có thể là chất rắn, chất khí hoặc chất lỏng siêu tới hạn. Dung môi có chứa lượng chất tan có thể hòa tan một thể tích dung dịch vụ thể thay đổi theo nhiệt độ. Hiện nay dung môi được rất nhiều người biết đến và ứng dụng rộng rãi trong đời sống.

Dung môi có mấy loại?

Dung môi có những loại nào cũng được đang rất nhiều người quan tâm. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và chia dung môi thành hai loại chính sau:

Dung môi công nghiệp

Còn được gọi là dung môi hữu cơ được sử dụng phổ biến, thành phần có chứa nguyên tố cacbon hữu cơ. Loại dung môi này rất dễ bay hơi nên có khả năng gây ra tác động đến con người qua đường hô hấp. Các dung môi hữu cơ sử dụng phổ biến hiện nay không nên dùng để tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe chính là: VOCs, Benzen, Toluen,...

Dung môi vô cơ không được ứng dụng nhiều như hữu cơ, chủ yếu được dùng làm chất lỏng hòa tan dung môi khác trong sản xuất hóa chất ngành công nghiệp. Dung môi vô cơ nhiều nhất vẫn là nước, loại có giá thành rẻ và đảm bảo thân thiện với môi trường. Một vài loại vô cơ khác ít được sử dụng do chất hóa học và tính chất vật lý không được đánh giá phù hợp.

Một số loại dung môi công nghiệp được sử dụng phổ biến chính là:

- Dung môi công nghiệp METHANOL

- Dung môi ngành công nghiệp ISOBUTANOL

- Dung môi cho ngành công nghiệp ACETONE(C3H6O)

- Dung môi ngành công nghiệp TOLUEN

- Dung môi ngành công nghiệp Xylene

- Dung môi ngành công nghiệp ETHANOL (C2H6O hoặc C2H5OH )

Bạn muốn ứng dụng loại dung môi nào trong công nghiệp thì hãy liên hệ ngay cho chúng tôi để được tư vấn chi tiết nhé!

Dung môi hằng số điện môi

Về hằng số điện phân, dung môi còn được chia thành dung môi phân cực, có hằng số lớn hơn 15 và dung môi không phân cực có hằng số nhỏ hơn 15. Hằng số dung môi phản ánh khả năng làm giảm cường độ điện trường xung quanh cho một hạt tích điện nằm ở trong đó.

Hằng số điện môi giảm xuống được so sánh với cường độ điện các hạt tích điện trong chân không. Hiểu theo cách ngắn gọn, hằng số điện môi là khả năng làm giảm sự tích điện nội bộ chất tan. Tính phân cực mạnh  nước được lựa chọn làm thước đo chuẩn. Ở điều kiện 20 độ C, hằng số điện môi nước là 80.10.

Đặc tính dung môi là gì?

Dung môi hữu cơ có tính lipophilic cao, cho phép hòa tan dầu, chất béo, nhựa cao su,....được ứng dụng nhiều trong sơn, lớp phủ, chất tẩy rửa và kết dính. Hầu hết dung môi hữu cơ đều dễ cháy và tùy thuộc vào khả năng bay hơi từng loại cụ thể. Dung môi, không khí hòa lẫn vào nhau dễ gây cháy nổ. Dung môi nặng hơn không khí nên sẽ rất dễ bị chìm xuống dưới, di chuyển khoảng cách khá lớn mà như không bị pha loãng.

Theo dõi sự hình thành peroxide ( oxy già) dễ nổ. Hầu như các ete dietyl và tetrahydrofuran ( TFT) có khả năng hình thành pero hữu cơ, oxy già dễ nổ khi diễn ra tiếp xúc oxy và ánh sáng với nhau. Thực tế thì THF khả năng tạo ra peroxide sẽ cao hơn ete diethyl.

Ứng dụng dung môi là gì?

Dung môi được ứng dụng thực tế rất nhiều, một trong những ứng dụng nổi bật chính là:

- Dung môi hữu cơ và dung môi được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp chế biến, công nghệ sản xuất như: chất tẩy sơn đánh móng tay, chất pha loãng sơn, chất trong nước hoa, chất dùng trong dược phẩm và chất trong hóa học,...

- Dung môi công nghiệp được ứng dụng cho khoa học nghiên cứu và một số quy trình công nghệ nhất định.

- Được ứng dụng và làm những dụng cụ từ nhựa, sơn, cao su, keo dính, mực in,...

- Ứng dụng trong ngành sản xuất thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, ngành sản xuất polyme tự nhiên và sợi tổng hợp.

- Hòa tan tat chất béo và một số loại dầu nên dung môi thường được ứng dụng trong ngành công nghiệp hóa dầu.

- Vai trò quan trọng ngành công nghệ in ấn, sản xuất sơn, mực in, cao su, da thuộc, thành phần trong vecni,....

- Tham gia vào sản xuất hóa chất tẩy rửa đặc dụng cho kim loại.

- Dung môi còn được đưa vào đường khí và xăng để ngăn chặn đông đá vào mìa đông.

- Trong lĩnh vực y tế: Sản xuất dược phẩm, điều chế thuốc như penicillin, aspirin, thuốc xổ ho, thuốc mỡ.

- Dung môi làm sạch bề mặt kính, sàn và những bề mặt kính khác, khả năng tương ứng với nước tốt, loại bỏ dầu mỡ nhanh chóng.

- Trong công nghiệp oto: Dung môi giúp rửa sạch bụi bẩn bám trong xe.

Dung môi có độc hại không?

Có lẽ, đây cũng là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm đúng không nào? Tất cả được chúng tôi giải đáp như sau:

Sức khỏe con người

Mối nguy hiểm đến sức khỏe nói chung liên quan đến các vấn đề như nhiễm độc hệ thần kinh, tổn hại khả năng sinh sản, thận, gan, suy hô hấp, ung thư, viêm da,..

- Dung môi dễ bay hơi, nên có khả năng gây độc hại đến con người qua hô hấp.

- Xăng và sơn khả năng sinh ra phát xả VOCs nhiều, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, sưng mắt, co giật,....

- Toluen, phương pháp nhỏ mắt gây mất cảm giác thăng bằng, đau đầu, nồng độ cao có thể gây ảo giác, choáng ngất,....

- Nguy hiểm hơn nhiều dung môi gây ra bất tỉnh đột ngột nếu hít phải một lượng lớn, điển hình diethyl ether, chloroform được ứng dụng trong y tế dưới dạng chất gây mê, thuốc giảm đau, thuốc ngủ.

- Dung môi như methanol dễ gây mù vĩnh viễn và tử vong, rất nguy hiểm khi cháy với ngọn lửa không thể nhìn thấy.

- Benzel sẽ gây ra nhiều biểu hiện bệnh lý như: bạch cầu, rối loạn oxy hóa, khử tế bào,....

Vấn đề môi trường

Tác động xấu đến môi trường của dung môi là gì? Bao gồm những ảnh hưởng sau:

- Sự cố tràn hoặc rò rỉ dung môi ngấm vào lòng đất làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.

- Dung môi dễ dàng di chuyển trong một khoảng cách đáng kể, nên sự ô nhiễm là khó có thể tránh khỏi.

- Khoảng hơn 5000 khu vực trên toàn thế giới đã bị ô nhiễm dưới dung môi dưới bề mặt, đặc biệt nguy hiểm cho sức khỏe nếu chứa tầng nước bị ảnh hưởng.

Lưu ý khi dùng dung môi

Một số lưu ý cần thận trọng khi sử dụng dung môi là:

- Tránh tiếp xúc với dung môi bằng cách trang bị cho mình dụng cụ, đồ dùng bảo hộ phù hợp.

- Giữ bình chứa luôn trạng thái được đóng kỹ, không bị hở.

- Dung môi dễ bị bắt cháy, không nên sử dụng gần ngọn lửa, thiết bị sấy điện thay thế.

- Dung môi rất dễ dàng di chuyển tiếp xúc với da, dung môi rất dễ hấp thụ, có  xu hướng làm khô da và gây ra lở loét các vết thương.

Tới đây, bạn đã nắm rõ được câu hỏi “ Dung môi là gì?” rồi đúng không nào? Dung môi vừa có tác động tích cực và tiêu cực đến đời sống với con người hiện nay. Vì thế, bạn cần phải cân nhắc và lưu ý khi sử dụng nhé! Hy vọng, bài viết cung cấp nhiều thông tin về hữu ích về hóa học cho bạn tham khảo!